พบเอกสารราชการในหอจดหมายเหตุแห่งชาติ จำนวน 32 หน้า กล่าวถึงกระทรวงมหาดไทยมีเจตจำนงจะจัดสร้างพระพุทธรูปยืนปางลีลาแบบสุโขทัย เพื่อถวายแด่สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี คราวหล่อพระบรมรูปของพระองค์ประดิษฐานไว้ ณ บริเวณวงเวียนใหญ่ ในเอกสารระบุว่ากระทรวงมหาดไทยมีความต้องการจะหล่อพระพุทธรูปปางลีลา ความสูงเฉพาะองค์ 1 ศอก (ราว 50 เซนติเมตร) ส่วนฐานเกลี้ยง ขัดรมดำ โดยถ่ายแบบตามพระพุทธรูปลีลาสมัยสุโขทัย ซึ่งประดิษฐานอยู่ที่วัดเบญจมบพิตรโดยทางกระทรวงฯ ได้แจ้งเรื่องไปยังกรมศิลปากร ซึ่งได้ส่งต่อไปยังกองหัตถศิลปให้เป็นผู้รับหน้าที่ดำเนินการ มีค่าใช้จ่ายเป็นเงินทั้งสิ้น 3,300 บาท สำหรับเอกสารที่พบลงระยะเวลาตั้งแต่วันที่ 6 พฤษภาคม พ.ศ.2496 ไปจนถึงวันที่ 8 เมษายน พ.ศ. 2497 อันเป็นช่วงที่พระบรมรูปสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีซึ่งออกแบบโดยศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี จากมหาวิทยาลัยศิลปากร กำลังอยู่ในขั้นตอนการดำเนินการสร้างใกล้แล้วเสร็จ เอกสารชุดดังกล่าวประกอบด้วยหนังสือแจ้งเรื่องจากกระทรวงมหาดไทยไปยังกรมศิลปากร หนังสือตอบรับโดยกรมศิลปากร ใบค่าใช้จ่ายตกแต่งทององค์พระ และใบค่าใช้จ่ายจัดซื้ออุปกรณ์ในการจัดสร้างพระพุทธรูปองค์นี้
หนังสือจากกระทรวงมหาดไทย ขอความร่วมมือไปยังกรมศิลปากร เพื่อหล่อพระพุทธรูปปางลีลาแบบสุโขทัย
เอกสารจ่ายค่าแรงตกแต่งและค่าตรวจแก้ก่อนจะเสร็จสมบูรณ์
พระพุทธรูปลีลาศิลปะสุโขทัยประดิษฐานอยู่ที่วัดเบญจมบพิตร
แต่ปัจจุบันยังไม่พบว่าพระพุทธรูปองค์ดังกล่าวถูกเก็บไว้ที่ได้ พบเพียงข้อความกล่าวถึงพระพุทธรูปองค์หนึ่งในคราวพระราชพิธีเปิดและถวายบังคมพระบรมราชานุสาวรีย์ สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี ในวันเสาร์ ที่ 17 เมษายน พ.ศ. 2497 ปรากฏอยู่ในหนังสือประมวลพระราชกรณียกิจพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พุทธศักราช 2489-25 มีใจความว่า ...
“...เวลา 07.00 น. พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินโดยรถยนต์พระที่นั่งจากพระที่นั่งอัมพรสถาน พระราชวังดุสิต ไปยังพิธีมณฑล ณ วงเวียนใหญ่ ธนบุรี เมื่อเสด็จพระราชดำเนินถึง ทรงจุดธูปเทียนถวายนมัสการพระพุทธปฏิมาปางประจำรัชกาลสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี ทรงศีลแล้ว นายกรัฐมนตรีอ่านคำกราบบังคมทูลรายงานการสร้างพระบรมรูป แล้วมีพระราชดำรัส จากนั้น เสด็จพระราชดำเนินไปยังลานพระบรมรูป ทรงประกอบพิธีเปิดพระบรมรูปสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี พระสงฆ์ 14 รูป เจริญชัยมงคลคาถา ชาวพนักงานประโคมสังข์ มโหระทึก ฆ้องชัย แตร และดุริยางค์ กองทหารพร้อมด้วยแตรวงธงประจำกองแสดงความเคารพ ครั้งสุดเสียงประโคมแล้ว ทรงพระสุหร่าย สรงพระบรมรูปสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี ทรงจุดรูปเทียนถวายสักการะ ทรงประเคนจตุปัจจัยไทยธรรม พระสงฆ์ถวายอนุโมทนา ถวายอดิเรก เสด็จพระราชดำเนินกลับ...”
จึงไม่ทราบว่าพระพุทธปฏิมาปางประจำรัชกาลสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี จะเป็นพระพุทธรูปองค์ที่กระทรวงมหาดไทยเป็นผู้จัดสร้างหรือไม่ และปัจจุบันจะประดิษฐานอยู่ ณ ที่ใด
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช เสด็จพระราชดำเนินไปทรงวางพวงมาลา
ถวายราชสักการะพระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี ณ บริเวณวงเวียนใหญ่ ธนบุรี พุทธศักราช 2497
(ภาพจากหนังสือ เปิดพระบรมราชานุสาวรีย์ วงเวียนใหญ่ ขอขอบคุณ นริศ จรัสจรรยาวงศ์ และสุชาติ กนกรัตน์มณี)
